Najrzadszy kolor oczu na świecie – ciekawostki, o których nie masz pojęcia!

Ludzkie oczy są jednym z najbardziej fascynujących narządów, zarówno pod względem funkcji, jak i wyglądu. Kolor oczu wynika ze złożonych procesów genetycznych, dziedziczenia po przodkach oraz ilości pigmentu w tęczówce. Poniżej przedstawiamy kilka interesujących faktów na temat oczu i ich barw, które mogą Cię zaskoczyć.

Kolor oczu – od czego zależy kolor tęczówki?

Kolor oczu determinowany jest kilkoma czynnikami. Kolor ludzkiego oka zależy od ilości i rodzaju pigmentu, który gromadzi się w tęczówce. Melanina, odpowiedzialna za barwę oczu, jest kluczowym czynnikiem wpływającym na barwę oczu. Im więcej melaniny w tęczówce, tym ciemniejsze oczy. Brązowe oczy zawierają dużą ilość melaniny, podczas gdy oczy niebieskie mają jej najmniej. W przypadku oczu zielonych czy szarych mamy do czynienia z pośrednimi poziomami melaniny.

Różne kolory oczu są efektem kombinacji genów, mutacji genetycznych, które wpływają na produkcję melaniny. Co ciekawe, kolor nie jest determinowany tylko przez jeden gen, jak uważano dawniej, lecz przez wiele genów, które współpracują w procesie dziedziczenia tej cechy. Oznacza to, że dwoje rodziców z brązowymi oczami może mieć dziecko o zupełnie innym kolorze oczu.

Najrzadszy kolor oczu na świecie

Jakie oczy najrzadziej widzi okulista u swoich pacjentów? Najrzadszy kolor oczu na świecie to zielony, który występuje u zaledwie 2 proc. populacji. Zielone oczy są szczególnie rzadkie w skali globalnej, ale są częściej spotykane w niektórych regionach, zwłaszcza w północnej i środkowej Europie.

Zielony kolor jest efektem niskiego poziomu melaniny. Mieszanka niebieskiego światła odbijającego się od małej ilości pigmentu  oraz żółtawego cienia powoduje, że oczy przybierają zielony odcień. To sprawia, że zielone oczy wydają się być szczególnie zjawiskowe.

Oprócz zielonych oczu innymi rzadkimi kolorami są szare i bursztynowe. Takie oczy, choć podobne do niebieskich, mają unikalną mieszankę, która nadaje im stonowaną, metaliczną barwę. Bursztynowe oczy, z kolei, mają ciepły, złoty odcień, który wynika z większej ilości lipofuscyny. Ekstremalnie rzadkie są oczy w kolorze fioletu, ale najczęściej są one wynikiem pewnych uwarunkowań, jak np. albinizm.

Jakie tęczówka jest najczęstsza?

Jaki jest najpopularniejszy kolor oczu? Szacuje się, że ponad 79% populacji ma oczy brązowe. Ten odcień występuje najczęściej w Afryce, Azji oraz w niektórych częściach Europy. Wysoka ilość melaniny chroni osoby o brązowych oczach przed szkodliwym działaniem promieniowania UV.

Na drugim miejscu plasują się niebieskie oczy, które ma około 8-10% populacji. Niebieskie oczy są szczególnie powszechne w Europie Północnej i Środkowej, zwłaszcza w krajach skandynawskich. Powstają w wyniku niskiego poziomu pigmentu, który pozwala na rozproszenie światła, nadając tęczówce niebieski odcień.

Szare oczy są jeszcze rzadsze i występują głównie w Europie Wschodniej. Szacuje się, że około 3% ludzi na świecie ma oczy w tym odcieniu.

Dziedziczenie koloru oczu – jak to działa genetyka?

Kolor jest dziedziczony za pomocą skomplikowanej kombinacji genów. Choć w przeszłości sądzono, że barwa oczu dziedziczona jest w sposób prosty – brązowy dominuje kolor niebieski – teraz wiadomo, że sytuacja jest bardziej złożona. W dziedziczeniu koloru oczu bierze udział wiele genów, z których dwa główne to OCA2 i HERC2. Geny te wpływają na ilość pigmentu w tęczówce, co decyduje o finalnej barwie oczu.

To oznacza, że dwoje rodziców o jasnych oczach może mieć dziecko o ciemniejszych oczach, a dwoje rodziców o brązowych tęczówkach może mieć potomka o oczach niebieskich, choć jest to mniej prawdopodobne.

 Zmiana koloru oczu – czy to możliwe?

Kolor tęczówki może ulegać zmianie w ciągu życia, zwłaszcza w dzieciństwie. Noworodki często rodzą się z jasnymi oczami, które z czasem mogą ciemnieć, gdy ilość melaniny w tęczówce zwiększa się. Proces ten trwa zazwyczaj do około trzeciego roku życia. Jednak w niektórych przypadkach kolor oczu może zmieniać się także w późniejszym okresie życia, na przykład pod wpływem pewnych schorzeń lub leków.

Zjawisko zmiany koloru oczu może być również związane z chorobami oczu, takimi jak jaskra. W takich przypadkach pacjenci mogą zauważyć, że ich oczy stopniowo ciemnieją. Niezwykle rzadkim, ale możliwym zjawiskiem jest heterochromia, czyli stan, w którym każde oko ma inny kolor. Heterochromia może być wrodzona lub nabyta w wyniku urazu czy choroby.

Różne kolory oczu – jak wpływają na nasze zdrowie?

Nie tylko wygląd, ale także funkcjonalność oczu często różni się w zależności od koloru tęczówki. Osoby z jaśniejszymi oczami, takimi jak niebieskie czy szare, są bardziej wrażliwe na promieniowanie UV. Brązowe oczy, ze względu na większą ilość melaniny,  zapewniają naturalną ochronę przed słońcem. Dlatego osoby z jasnymi oczami powinny szczególnie dbać o ochronę wzroku, nosząc okulary przeciwsłoneczne z odpowiednim filtrem UV.

Kolor może również wpływać na ryzyko wystąpienia niektórych chorób oczu. Badania wykazały, że osoby z jaśniejszymi oczami mają nieco wyższe ryzyko rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej, podczas gdy osoby z brązowymi tęczówkami mogą być bardziej narażone na jaskrę.

Kolor oczu a osobowość?

Ciekawostką, która od lat budzi zainteresowanie, jest potencjalny związek między kolorem oczu a cechami osobowości. Chociaż nie istnieją naukowe dowody potwierdzające takie powiązania, wiele osób wierzy, że kolor oczu może wpływać na nasz charakter. Na przykład niektóre badania sugerują, że osoby z niebieskimi oczami są postrzegane jako bardziej spokojne i introwertyczne, podczas gdy osoby o ciemnych oczach uznawane są za bardziej pewne siebie i ekstrawertyczne.

Podsumowanie

Kolor oczu to niezwykle fascynujący temat, który łączy w sobie naukę, genetykę i estetykę. Od najczęściej spotykanych brązowych oczu, po rzadkie zielone, każdy odcień ma swoją unikalną historię i genetyczne uwarunkowania. Chociaż najrzadszy kolor oczu to zielony, każdy kolor jest wyjątkowy i nadaje osobie unikalnego charakteru. A Ty, jaki masz kolor oczu?